វប្បធម៌និងទេសចរណ៍

ពិធី​ច្រត់ព្រះនង្គ័ល នៅក្នុងសង្គមខ្មែរ​ត្រូវបាន​គេ​ប្រារព្ធ​ធ្វើឡើង​ជា​រៀងរាល់ឆ្នាំ​នៅក្នុង​ខែ​ពិសាខ ឯ​វាល​ព្រះមេរុ ស្ថិតនៅ​ពី​ខាងជើង​នៃ​ព្រះបរមរាជវាំង​សព្វថ្ងៃ នៅរាជធានីភ្នំពេញ និងឆ្នាំខ្លះធ្វើនៅតាមខេត្តនោះ គឺ​មាន​ប្រវត្តិ​ដ៏​យូរលង់​ណាស់​មកហើយ, ហើយឆ្នាំ២០២០នេះ គឺប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃទី១០ ខែឧសភា ប៉ុន្តែមិនបានប្រារព្ធទេ ដោយសារការរាតត្បាតមេរោគកូវីត-១៩។​

ព្រះពុទ្ធសាសនា បានមកប្រតិស្ថាននៅប្រទេសខ្មែរ តាំងពីយូរយាណាស់មកហើយ និងបានរស់នៅជា​មួយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់សម័យកាលទាំងអស់ ទោះបីជាសម័យកាលនោះរុងរឿង ឬសម័យកលយុគក្តី។ ពិធីបុណ្យព្រះពុទ្ធសាសនាមួយចំនួនត្រូវបានប្រជា​ជនខ្មែរគោរពនិងប្រព្រឹត្តិជារឿងរាល់ឆ្នាំ តាំងពីបុរាណកាលរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ក្នុងនោះពិធីបុណ្យពិសាខបូជា គឺជាពិធីបុណ្យដ៏ធំមួយក្នុងចំណោមពិធីបុណ្យព្រះពុទ្ធសាស​នា​ដទៃទៀត។

ទោះបីការចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីខ្មែរ នៅគ.ស.២០២០នេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មិនឲ្យមន្ត្រីរាជការ កម្មករ ឈប់សំរាកទៅចូលឆ្នាំនៅ​ពេលនេះក៏ដោយ (លើកពេល និងសងវិញនៅពេលសមស្រប) ក៏ពិធីចូលឆ្នាំថ្មីតាមជំនឿនៅតែប្រព្រឹត្តទៅដដែល។ តាម​ក្បួន​តម្រា​នៃ​ពិធីបុណ្យចូល​ឆ្នាំថ្មី​ខ្មែរ នាឆ្នាំនេះ ​មានរយៈពេល​៤ថ្ងៃ គឺចាប់ពី​ថ្ងៃចន្ទទី​១៣ ​រហូតដល់​ថ្ងៃទី​១៦ ​ខែ​មេសា៖

គេហទំព័រអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានឲ្យដឹងថា ប្រាសាទលលៃបច្ចុប្បន្ន មានទីតាំងនៅភូមិលលៃ ឃុំបាគង ស្រុកប្រាសាទបាគង ខេត្តសៀមរាប គឺជាកោះដ៏ពិសិដ្ឋស្ថិតនៅចំកណ្តាលបារាយណ៍ឥន្ទ្រតដាក (បារាយណ៍លលៃ) នាសម័យបុរាណ។ ទីនេះបានប្រែប្រួលបន្តិចម្តងៗដោយការរៀបចំថ្មីនិងមានសំណង់សាសនាមួយចំនួនតាមរយៈសម័យកាលជាបន្តបន្ទាប់មក។

ថ្ងៃ១៥ កើតពេញបូរណ៌មី ខែមាឃ ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៣ ត្រូវនឹងថ្ងៃសៅ ទី៨ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២០នេះ គឺជា ថ្ងៃមាឃបូជា ដែលមានសារៈសំខាន់នៅក្នុងពុទ្ធសាសនា ប្រហាក់ប្រហែលនឹងបុណ្យពុទ្ធសាសនាដទៃទៀត​ដែរ រួមមាន៖  មាឃបូជា, ពិសាខបូជា, អាសាឍបូជា និងបុណ្យបវារណា (ចេញវស្សា)។ បុណ្យមាឃបូជាប្រារព្ធឡើង ដើម្បីរំលឹកដល់ថៃ្ងដែលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធទ្រង់ប្រកាសបង្កើត ព្រះពុទ្ធសាសនាឡើង

ព្រះហស្ថ (ដៃ) ទាំងពីរនៃរូបសំណាករបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ដែលបាក់បែកបាត់បង់នោះ បានបន្សល់ទុកនូវចង្ងល់ជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយថា តើមានទំរង់ដូចម្តេច? ដែលមានអ្នកខ្លះយល់ថា ព្រះអង្គមានកាយវិការសមាធិ អ្នកខ្លះទៀតយល់ថា ព្រះអង្គលើកដៃប្រណម្យ។ ចម្ងល់ទាំងនេះមិនទាន់មានភស្តុតាងណាមួយ យកមកអះអាងនៅឡើយ។

នៅកម្ពុជាសព្វថ្ងៃ ក្នុងព្រះរាជពិធីប្រចាំឆ្នាំ ទ្វាទសមាស (ឬបុណ្យដប់ពីរខែ) សម្រាប់ព្រះរាជាប្រារព្ធនៅក្នុង ព្រះបរមរាជវាំង គឺសុទ្ធ​សឹងទាក់ទងទៅនឹងសាសនា ហើយមានលំនាំយកតាមលទ្ធិ ជំនឿ ព្រហ្មញ្ញសាសនា ព្រះពុទ្ធសាសនា  និងគួបផ្សំទៅនឹងជំនឿ លើជីវចលនិយម (ជំនឿដើម) ដែលមានអាយុកាលរាប់ពាន់ឆ្នាំមុនឥណ្ឌារូបនីយកម្មទៅទៀត។

ជាពិធីបុណ្យជាតិធំមួយក្នុងចំណោមពិធីបុណ្យជាតិធំៗជាច្រើននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលកម្ពុជាប្រារព្ធធ្វើឡើងរៀងរាល់ខែវិច្ចិកា ដែលពេលខ្លះអាចធ្លាក់មកចុងខែតុលា ដែលជាខែចេញវស្សានៃរដូវរកត្រី។ ពិធីបុណ្យអុំនេះឯកសារខ្លះបាននិយាយថា ត្រូវ​បាន​គេ​ប្រារព្ធ​ធ្វើ​តាំង​ពី​បុរាណកាលមក​ គឺក្នុង​រជ្ជកាល​ព្រះ​បាទ​ ជ័យវរ្ម័នទី៧

គេហទំព័រ អាជ្ញាធរអប្សរា បានឲ្យដឹងថា ដងខ្លួនបដិមាព្រះពុទ្ធចំនួនមួយនិងព្រះសិរបដិមាព្រះពុទ្ធសម័យកណ្តាលចំនួនមួយ ត្រូវបានប្រទះឃើញក្នុងកំណាយស្រាវជ្រាវសិក្សាអំពីរចនាសម្ពន្ធនៅខាងមុខខឿនតួកណ្តាលនៃប្រាសាទតុបខាងលិច កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩កន្លងទៅនេះ។

បដិមាព្រះសិរព្រះពោធិសត្វលោកេសូរ ឬ លោកេស្វរៈចំនួន១ ធ្វើពីថ្មភក់ ត្រូវបានប្រទះឃើញខណៈអ្នកជំនាញអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា​ធ្វើកំណាយនៅក្នុងខ្លោងទ្វារចូលខាងកើតប្រាសាទតានៃជ្រុងនិរតី ដើម្បីរកថ្មដំបូលដែលធ្លាក់ចុះកប់ក្នុងគំនរថ្មនិងដីដំបូកយកមកជួសជុលប្រាសាទ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី០៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៩ កន្លងមកនេះ។ នេះជាព័ត៌មានគេហទំព័រអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា បានផ្សព្វផ្សាយ។