តើ វត្តភ្នំ ទាក់ទងនឹងឈ្មោះ រាជធានីភ្នំពេញ ដោយរបៀបណា?

[vc_row][vc_column][vc_row_inner][vc_column_inner width=”1/3″][vc_single_image image=”223″ img_size=”full”][/vc_column_inner][vc_column_inner width=”1/3″][vc_single_image image=”224″ img_size=”full”][/vc_column_inner][vc_column_inner width=”1/3″][vc_single_image image=”225″ img_size=”full”][/vc_column_inner][/vc_row_inner][vc_row_inner][vc_column_inner width=”2/3″][vc_column_text]វត្តភ្នំ​ គឺជា​វត្តមួយដែលសង់នៅលើដីទួល ហើយក៏បាន​ផ្តល់​ឈ្មោះ​ដល់​រាជធានី​ភ្នំពេញ។វត្តភ្នំមានកំពស់២៧ម៉ែត្រ​ ​ត្រូវ​បាន​ស្ថាបនា​ឡើង​នៅ​ឆ្នាំ​១៣៧២ ដែលជា​សំណង់សាសនា​​មាន​កំពស់​ខ្ពស់​ជាងគេ​ក្នុង​ចំណោមសំណង់សាសនានៅរាជធានីភ្នំពេញ។សូម​បញ្ជាក់ថា ពីដំបូងឡើយ ភ្នំពេញ គឺគ្រាន់តែជាភូមិអ្នកនេសាទតូចមួយដ៏ស្ងៀមស្ងាត់ប៉ុណ្ណោះនៅតាមដងទន្លេច្រាបឈាម ដែលប្រជុំដោយផ្ទះសង់ពីស្បូវ ពីឫស្សី និងពីឈើខ្ពស់ផុតពីដី។

ពាក់ព័ន្ធនឹងឈ្មោះ វត្តភ្នំ និង ភ្នំពេញ វិញគឺមាន​រឿង​ព្រេង​មួយ​តំណាល​ថា ជាយូរមកហើយ   (គ​.​ស.​១៣៧២) មាន​ដូនចាស់​ម្នាក់​ឈ្មោះ «ពេញ» ជា​អ្នកមានទ្រព្យ​ស្តុកស្តម្ភ និងមានចិត្តជ្រះថ្លានឹងពុទ្ធសាសនាយ៉ាងមុតមាំ មានស្រុកកំណើតនៅស្រុកកោះឫស្សីកែវ (ភ្នំពេញសព្វថ្ងៃ) ដែលផ្ទះរបស់គាត់សង់​នៅលើដីទួល​ខាងកើត​ភ្នំ​តូច​មួយនៅក្បែរច្រាំងទន្លេច្រាបឈាម​ (ទន្លេបួនមុខ-ចតុមុខសព្វថ្ងៃ)ត្រើយ​ខាងលិច។

នាសម័យថ្ងៃមួយក្នុងរដូវវស្សាមានទឹកជំនន់នៅប្រទេសលាវ (ឡាវ) យ៉ាងធំបណ្តាលឲ្យបាក់ច្រាំង​ទន្លេរលំដើមគគីរជាច្រើន ហើយអណ្តែតតាមទន្លេមេគង្គរហូតដល់ទន្លេច្រាបឈាម។ ​ក្នុងចំណោមនោះមានដើមគគីរធំមួយអណ្តែតមកទើរនៅត្រង់មាត់កំពង់របស់ដូនពេញ។គាត់ក៏បានបបួលញាតិ​មិត្តជិតខាងជិះទូកទៅចងដើមគគីរនោះហើយអូសរំកិលបន្តិចម្តងៗទាល់តែ​មកដល់​មាត់ច្រាំង។[/vc_column_text][/vc_column_inner][vc_column_inner width=”1/3″][vc_single_image image=”226″ img_size=”medium”][/vc_column_inner][/vc_row_inner][vc_column_text]

កាលបើអ្នកទាំងនោះរើមើលនៅក្នុងប្រហោងគល់គគីរ ស្រាប់តែឃើញមានព្រះពុទ្ធរូប ៤អង្គ  ​តូច​ៗធ្វើ​អំពី​សំរឹទ្ធ និង​ទេវរូប​មួយអង្គ​ទៀត​ធ្វើ​អំពី​ថ្មមានលក្ខណៈជាព្រាហ្មណ៍។ ទេវរូប​នោះ ទ្រង់​ឈរ​ព្រះ​ហ​ស្ថ​ម្ខាង​ទ្រង់​ដំបង ព្រះ​ហ​ស្ថ​ម្ខាង​ទៀត​ទ្រង់​ស័ង្ខ (ខ្យងសមុទ្រ១បែប) ព្រះកេសា​បួង។ ដូនពេញ និងអ្នកជិតខាង​​មាន​សេចក្តីត្រេកអ​រណាស់ ក៏​បាន​​នាំគ្នា​ដង្ហែ​ព្រះ​បដិមាទាំងនោះ​មកដល់​ផ្ទះ​ដូនពេញ ហើយ​ដូនពេញ​ចាត់​ការសង់​ខ្ទម​មួយ​តូច​តម្កល់​ជា​បណ្ដោះអាសន្ន។

ថ្ងៃ​ក្រោយមក​ដូនពេញ​អំពាវនាវ​ឲ្យ​អ្នកជិតខាង​ជួយ​លើកដី​ពូន​ភ្នំ ដែល​នៅ​ខាងលិច​ផ្ទះ​របស់គាត់​​ឲ្យ​ទៅជា​ភ្នំ​មែនទែន​។ បន្ទាប់មក ​គាត់​ឲ្យ​គេ​អារឈើ​គគីរ​នោះ ធ្វើជា​សសរ​វិហារ​ដែល​គាត់​បំរុង​សង់​លើ​ភ្នំ​នោះ។​ ​​ក្នុង​ព.ស.១៩១៦, គ​.​ស.​១៣៧២ ដូនពេញ និងអ្នកស្រុក​ជាច្រើន​នាក់ ស្រុះស្រួល​បបួលគ្នា​សាងសង់​ព្រះវិហារ​មួយ​ខ្នង​ប្រក់​ស្បូវភ្លាំង​នៅលើ​កំពូលភ្នំ​សិប្បនិមិត្ត ហើយ​គាត់​នាំគ្នា​ដង្ហែ​ព្រះ​ពុទ្ធរូប  ​សំរឹទ្ធទាំង៤​អង្គទៅ​តម្កល់ទុក​ក្នុង​វិហារ​នោះ។ រួចហើយ យាយ​ពេញ​បាន​និមន្ត​ព្រះសង្ឃ​មក​គង់​នៅលើ​ជើងភ្នំ​នេះ នៅ​ទិស​ខាងលិច​ទើប​មាន​ឈ្មោះថា «វត្តភ្នំ​ដូនពេញ​» ដែល​ក្រោយមកហៅ​ថា «វត្តភ្នំ​»។[/vc_column_text][vc_row_inner content_placement=”middle”][vc_column_inner width=”1/2″][vc_single_image image=”656″ img_size=”full” alignment=”right”][/vc_column_inner][vc_column_inner width=”1/2″][vc_single_image image=”655″ img_size=”full”][/vc_column_inner][/vc_row_inner][vc_row_inner][vc_column_inner][vc_column_text]ចំណែកបដិមាថ្មវិញ ដូនពេញ ក៏បានឲ្យគេសង់ខ្ទមមួយនៅទិស​ឦសាននៃព្រះវិហារ រួចយកទៅតម្កល់ទុកនៅទីនោះ ហើយបានសន្មតថា «​អ្នកតា​ព្រះ​ចៅ​»​ ដែលតរៀង​រហូតមកដល់​ស​ព្វ​ថ្ងៃនេះ គេហៅថា លោកតាព្រះចៅ។ ​

ការសាងសង់ និងរៀបចំទុកដាក់បដិមាបានរួចរាល់ពិធីបុណ្យក៏ត្រូវបានប្រារព្ធឡើង ដើម្បីសម្ពោធពុទ្ធសេនាសនៈយ៉ាងអធិកអធម។ ហើយភ្នំដែលអ្នកស្រុកពួន និងសង់ព្រះវិហារពីលើនោះ ក៏មានឈ្មោះថា «ភ្នំដូនពេញ» រួចក្រោយមកហៅត្រឹម «ភ្នំពេញ» ដូចសព្វថ្ងៃនេះ។[/vc_column_text][vc_column_text]​ដោយមានទឹកជំនន់លិចលង់រាជធានីទួលបាសានជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅរដូវវស្សា គឺនៅ​ឆ្នាំ១៤៣៤ ព្រះ​បាទពញាយ៉ាត (ព្រះបាទស្រីសុរិយោព័រ) បានប្តូរទីតាំងរាជធានី​មក​នៅតំបន់ភ្នំដូនពេញនេះ រួច​បាន​កសាង​ព្រះរាជវាំងដំបូងនៅត្រង់ទន្លេចតុមុខ គឺព្រះបរមរាជវាំង   បច្ចុប្បន្ន។ ក្រោយពីព្រះអង្គបានដឹងឮអំពីចិត្តជ្រះថ្លារបស់ដូនពេញ ទ្រង់ក៏បានបញ្ជាឲ្យចៅហ្វាយខេត្តសំរោងទង (សព្វថ្ងៃជាស្រុកសំរោងទងក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ) ឲ្យកេណ្ឌប្រជានុរាស្ត្រ មកចាក់ដីបំពួនលើដីទួលព្រះវិហារចាស់ឲ្យកាន់តែខ្ពស់ជាងមុនស័ក្តិសមជាកូនភ្នំតូចច្រឡឹង ទើបព្រះអង្គ កសាងព្រះវិហារសាជាថ្មីដោយដាក់ឈ្មោះថាព្រះវិហារភ្នំដូនពេញដដែល​។ លើស​ពីនេះ ព្រះអង្គឲ្យគេទៅយកតោថ្មពីក្រុងអង្គរមកតាំងលម្អនៅខាងមុខព្រះវិហារថ្មីនេះទៀតផង ពិសេសព្រះអង្គបានកសាងចេតិយដ៏ធំនៅខាងក្រោយព្រះវិហារ ដែលគេហៅថា ចេតិយព្រះបាទពញាយ៉ាតដល់សព្វថ្ងៃ។ លើសពីនេះទៀត ព្រះអង្គបានដាក់ឈ្មោះ ស្រុកកោះឫស្សីកែវ ទៅជាស្រុកដូនពេញវិញ ដើម្បីរំលឹកដល់ដូន  ចាស់។ ជំនាន់បារាំងគឺជាស្រុកភ្នំពេញ ក្នុងខេត្តកណ្តាល។

ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ១៤៩៧ រាជធានីនេះ ត្រូវបានប្តូរទៅទីក្រុងអង្គរវិញ។ រាជធានីខ្មែរ ត្រូវប្តូរទីតាំងច្រើនលើក និងច្រើនកន្លែងបត់បែនតាមប្រវត្តិសាស្ត្ររហូតមកដល់រជ្ជ​កាល នៃព្រះ​បាទ​នរោត្តម ក្នុងឆ្នាំ១៨៦៥ រាជធានី បានប្តូរ​មកចតុមុខ​វិញ ហើយព្រះរាជវាំងថ្មី ត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅលើដីចាស់រួចភូមិអ្នកនេសាទ​ភ្នំពេញនេះ ក៏បានក្លាយទៅជា «រាជធានីភ្នំ​ពេញ» ជាប់ដរាបមក។ ចំពោះចេតិយ និងព្រះវិហារនៅ​វត្តភ្នំ បាន​កសាង​ជាច្រើន​ដង គឺ​នៅ​ឆ្នាំ១៤៣៤, ១៨០៦, ១៨៩៤, ១៩២៦ និងថ្ងៃទី១៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០០៨ អាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញ បានសម្ពោធដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់បូជនីយដ្ឋានដូនពេញ ដែល​ពី​ម្តង​ទៅ​ម្តង​កាន់​តែ​ធ្វើ​ឲ្យ​​មាន​សម្រស់​​ប្រសើរ​ឡើងៗ រីឯការជួសជុលកែលម្អក៏ត្រូវបានធ្វើជាច្រើនលើកផងដែរ។

 

ព្រះវិហារនិងចេតិយធំលើកំពូលភ្នំដូនពេញ ជានិមិត្តសញ្ញានៃរាជធានីភ្នំពេញ ដូច្នេះហើយបានជា ត្រា និងទ្រព្យសម្បត្តិមួយចំនួនរបស់រាជធានីភ្នំពេញ គឺគេតែងតែដាក់រូបសញ្ញាវត្តភ្នំ៕

 

 

ដោយលោក ប៉ោ សេដ្ឋា

[/vc_column_text][/vc_column_inner][/vc_row_inner][/vc_column][/vc_row]